Doświadczenia z sodą oczyszczoną
Soda oczyszczona – niezastąpiona w gospodarstwie domowym: bo to i przyda się w kuchni, i w łazience – do sprzątania czy do prania. No, a dziś o tym – jak wykorzystać sodę rozrywkowo: do doświadczeń, prostych eksperymentów, które można przeprowadzić w domu z dziećmi.
Poznajmy sodę oczyszczoną
Soda oczyszczona to wodorowęglan sodu. W postaci stałej to biały proszek, który można bezpiecznie dotknąć, a nawet spróbować. Soda oczyszczona dobrze rozpuszcza się w wodzie. Przy czym. Jeśli sprawdzić odczyn tak powstałego roztworu – to będzie on słabo alkaliczny. Dlatego właśnie soda oczyszczona jest wykorzystywana w przypadku zgagi – do zobojętnienia kwasu solnego żołądka:
NaHCO3 + HCl → NaCl + H2O + CO2↑
Wydzielający się dwutlenek węgla w wyniku rozkładu termicznego pomaga rosnąć pieczącemu się ciastu:
2NaHCO3 → Na2CO3 + H2O + CO2↑
Doświadczenie: Domowy „wulkan”
Do doświadczenia potrzebujemy:
- sodę oczyszczoną
- ocet
Stosunek sody do kwasu octowego to wagowe 1:1 (jeśli któregoś składnika będzie więcej to po prostu nie przereaguje). Warto mieć na uwadze, że ocet to roztwór kwasu octowego.
- barwnik spożywczy (ewentualnie)
- tacka lub miska (coś, co zabezpieczy otoczenie przed rozlaniem się lawy)
- wysokie naczynie – np. cylinder miarowy, albo wysoka szklanka (dobrze sprawdza się naczynie z wąskim otworem)
Przebieg eksperymentu
Do wysokiego naczynia wsypujemy sodę oczyszczoną. W occie rozprowadzamy barwnik. Zdecydowanym ruchem wlewamy ocet do sody.
Podziwiamy powstałe dzieło.
NaHCO3 + CH3COOH → CH3COONa + H2O + CO2↑
Za powstały efekt (wybuchową pianę) odpowiada wydzielający się dwutlenek węgla.
Doświadczenie: napełnianie balonika bez użycia ust
To doświadczenie też wykorzystuje reakcję sody oczyszczonej z octem. Tym razem jednak, wydzielający się dwutlenek węgla posłuży do napełnienia się balonika zaczepionego o butelkę, czy inne naczynie.
Do doświadczenia potrzebujemy:
- sody oczyszczonej
- octu
- wysokiego naczynia – np. butelki
- balonika
Do balonika wsypujemy sodę oczyszczoną (1 łyżkę), natomiast do butelki ocet. Reakcja zachodzi w stosunku 1:1, niemniej – jeśli któregoś substratu zabraknie, to drugi po prostu nie przereaguje. I tak należy uwzględnić fakt, ze ocet spożywczy nie jest 100% kwasem octowym, tylko roztworem, w związku z czym ocet można wziąć w wagowej ilości większej niż sody oczyszczonej.
Nakładamy balonik na szyjkę butelki i zdecydowanym ruchem wsypujemy jego zawartość do octu. Wydzielający się dwutlenek węgla uniesie i napełni balonik.
Powyższe dwa doświadczenia są niezwykle proste. Można je wykonać z pomocą przedszkolaków, a wziąwszy pod uwagę fakt, że składniki użyte do eksperymentów są niegroźne – są to doświadczenia bezpieczne do wykonania.
